KDK’dan görme engellilerin noter işlemlerindeki “iki tanık yükümlülüğünün kaldırılması” tavsiyesine ilişkin açıklama
Kamu Denetçiliği Kurumu (KDK), görme engelliler için “noter işlemlerinde iki tanık bulundurma zorunluluğuna” ilişkin başvuruda, Adalet Bakanlığı ve Türkiye Noterler Birliği’ne başvuruya son verilmesine karar verdi.
2022 yılında bir yakınına vekaletname vermek için notere giden görme engelli bir kişinin, yaptığı işlemler için şahit bulundurmak zorunda olduğu, aksi takdirde şahitlik yapamayacağı bildirildi. Kendi işlemlerini yapabileceğini ve vasiye ihtiyacı olmadığını belirten görme engelli, daha önce de benzer durumlarla karşılaştığını belirterek KDK’ya başvurdu.
Başvuruyu alan KDK, ilgili kurumlardan görüş isteyerek yaptığı değerlendirme sonucunda Adalet Bakanlığı ve Türkiye Noterler Birliği’ne yaptığı “tanık bulundurma zorunluluğu” uygulamasına son verilmesine ve konu üzerinde çalışılarak kamuoyunun bilgilendirilmesi tavsiye edilir.
Kararın gerekçesinden
KDK kararında, Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler, anayasa ve yasalar kapsamında ayrımcılığın yasak olduğu ve bu yönde yasal güvencelerin bulunduğu belirtildi.
Noter kanununda görme engellilerin talep etmeleri halinde işlemlerini iki tanık huzurunda da gerçekleştirebilecekleri belirtilmiş ve bu süre içinde yapılacak işlemlerde (vasiyetname, taşınmaz satış vaadi gibi) iki tanığın bulunması gerektiği belirtilmiştir. daha sonra yayınlanan genelgenin kapsamı.
Genelgenin getirdiği bu yükümlülüğe ilişkin olarak, “Noter Kanununa aykırı olan veya onu değiştiren kararların olağan hiyerarşiye aykırı olduğu ve kanuna uygun olmadığı takdir edilmektedir.” Değerlendirmenin de yer aldığı kararda, görme ve işitme engellilerin noterlik sürecinde karşılaştıkları bu durumun “Engelsiz Adalet Çalıştayı”nda da gündeme geldiği kaydedildi.
Kararda, gelişen teknoloji ile birlikte engelli bireylerin sosyal yaşama katılımının yaygınlaştığı, görme engelli bireyin herhangi bir belgeyi bireylerin yardımına ihtiyaç duymadan okuyabileceği ve inceleyebileceği belirtilerek iki şartın arandığı belirtildi. noter işlemlerinde de tanıklar da ayrımcı bir tavırdır.
Görme engellilerin fiilen okuma yazma bilmemelerinin, tuttukları tutanakların içeriğini anlamamalarına yol açmayacağına işaret edilen KDK kararında, şunlara yer verildi:
“Adalet Bakanlığı’na ve Türkiye Noterliklerine, Türkiye’de görme engelli bireyleri farklı muameleye tabi tutarak eşitlik ilkesini ve ayrımcılık yasağını ihlal eden uygulamaya derhal son verilmesini, Türkiye’deki teknik çalışmaların tamamlanmasını rica ediyoruz. bu yönde makul bir süre içinde ve belirli bir program dahilinde kamuoyu ile paylaşılmasına, Birliğe tavsiyede bulunulmasına karar verilmiştir.”
